ترکیه در خوشنویسی گوی سبقت را از ایران ربوده است/ انجمن خوشنویسان چه می‌کند؟
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۶۵۵۱۲
حمیدرضا قلیچ خانی، خوشنویس و پژوهشگر حوزه خوشنویسی در گفت‌وگو با ایکنا درباره وضعیت امروز خوشنویسی گفت: آسیب‌‌های این حوزه باید دسته‌بندی شود، یک دسته از آن به شرایط اقتصادی مربوط است که در خرید و فروش آثار، کلاس‌های خوشنویسی و ... مؤثر است، اما یکی از دلایلی که از غافلیم، این است که در دهه ۶۰، خوشنویسی یک هنر مقبول بود و هنر‌هایی مانند مجسمه‌سازی، موسیقی، تئاتر و .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: پیشرفت تکنولوژی، اطلاعات، امکانات گوناگون، گسترش هنرهای متفاوت و ... سبب شده است جامعه دیگر کمتر به خوشنویس نیاز پیدا کند. یکی از ظرفیت‌های خوشنویسی ایران است که افراد حرفه‌ای و خوبی در آن رشد کرده‌اند و اما اکنون به واسطه دسترسی به خطوط کامپیوتری اقبال جامعه را به این هنر کاهش داده است.
وی در ادامه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه اگر سیر تحول خوشنویسی را بررسی کنیم، می‌بینیم که دولت‌ها و حاکمیت‌ها در ترویج این هنر نقش مهمی داشتند، آیا در دوره فعلی این هنر از اولویت دولت خارج شده است، بیان کرد: در هر دوره‌ای ارتباط دولت‌ها با هنرمندان و خوشنویسان فراز و فرود‌هایی داشته است و یکی از دوره‌هایی که خوشنویسی شانس آورده، دهه‌های اخیر است، اما از نظر فضا و بستری که آماده بوده شانس آورده، نه از جهت حمایت دولتی. شاید در تاریخ هزار ساله خوشنویسی به اندازه این دهه‌های اخیر خوشنویس حرفه‌ای نداشتیم، اما در کنار این موضوع با توجه به وضعیت جشنواره‌ها، سمینار‌ها، پژوهش‌ها و حراج‌ها و این رویداد‌ها در سه دهه اخیر متأسفانه اصلاً در اولویت نبوده است و اگر غیر از این بود پس از چهار دهه از انقلاب اسلامی، گزارشی که سال گذشته درباره این هنر به فرهنگستان هنر ارائه کردم، باید ما را در صدر هنرهای اسلامی قرار می‌داد و دست کم چند دایرةالمعارف و دانشنامه در این زمینه تدوین می‌کردیم، حتی ما نتوانستیم در این عرصه پژوهشگر تربیت کنیم و اگر هم خوشنویسانی حرفه‌ای شدند به زحمت و توانایی خودشان بوده است و در حال حاضر هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا فرهنگستان هنر برنامه مدونی برای حمایت یا توسعه خوشنویسی که از مهمترین هنرهای اسلامی است، ندارد.
انجمن خوشنویسان طی ۷ دهه چه کرده است
قلیچ‌خانی تصریح کرد: اگر این گله را یکی از اهالی تئاتر و یا یک هنرمند موسیقی عنوان کند به او پاسخ دهند که این هنرها در اولویت ما نیست اما متأسفانه خوشنویسی هم همین وضعیت را دارد و غیر از کسانی که در انجمن خوشنویسان آموزش دیده و مدرکی گرفته‌اند و ممکن است در جا‌یی به کارشان بیایید، ما در سیمنار‌های کلان، دوسالانه‌ها و ... در هیچ یک، وزارتخانه‌ها از جمله وزارت ارشاد و یا هر نهاد و سازمان دیگری برای این هنر برنامه‌ای ندارم.
متأسفانه خوشنویسی هم در کشورمان اولویت ندارد و غیر از کسانی که در انجمن خوشنویسان آموزش دیده و مدارکی گرفته‌اند و ممکن است در جا‌هایی به دردشان بخورد، ما در سیمنار‌های کلان و دوسالانه‌ها و ... در هیچ یک، وزارتخانه‌ها از جمله وزارت ارشاد و یا هر نهاد و سازمان دیگری برای این هنر برنامه‌ای نداردوی در ادامه درباره وظایف و برنامه‌های انجمن خوشنویسان گفت: انجمن خوشنویسان متولی آموزش خوشنویسی است، مثلاً در حوزه پژوهش این انجمن حتی یک کتاب هم منتشر نکرده است و از طرفی این حوزه را که دانشگاه هم متولی آن شود، داده نشده است و می‌توانیم بگوییم در بخش فروش آثار و پژوهش به صورت خودانگیخته و هرز به بار آمده است. حوزه آموزش به همت این انجمن کاملاً پوشش داده شده، اما حوزه‌های دیگر معطل باقی مانده‌اند و از این رو یک آرشیو خوب، وبسایت، کتابخانه مناسب و مرکز پژوهشی در حوزه خوشنویسی نداریم و دانشجو و یا هر علاقه‌مندی که بخواهد درباره هنر خوشنویسی یا انجمن خوشنویسان اطلاعاتی به دست آورد، در این زمینه به اسناد معتبری برنخواهد خورد و این نهاد ۷۰ ساله برای معرفی خود و این هنر، کتابی را منتشر نکرده است تا بدانیم انجمن طی این ۷ دهه چه کرده است.
قلیچ‌خانی در ادامه درباره آموزش خط نستعلیق در انجمن گفت: اساس آموزش در این انجمن طی ۳۰ ساله گذشته خط نستعلیق بوده و در سال‌های اخیر خطوط دوم اعم از شکسته نستعلیق، نسخ و ثلث اضافه شده است که این‌ها هم جزء دروس انجمن قرار گرفته‌اند، اما تعلیق که اولین خط ایرانی است مورد توجه قرار نگرفته، کما اینکه ۱۲ مهرماه اولین نمایشگاه گروهی تعلیق‌نویسان را در گالری لاجورد بدون حمایت هیچ سازمان و نهادی و حتی انجمن خوشنویسان برگزار کردیم. به همین جهت انجمن هم این مشکل را دارد و اگر دروسی مانند محقق، تعلیق و کوفی در آن تدریس نمی‌شود، آن خطوط به فراموشی سپرده می‌شوند.
یک خط چگونه فراموش می‌شود
وی درباره دلایل رغبت نداشتن به یک خط که به تدریج سبب از بین رفتن آن می‌شود، گفت: دشواری‌های آموزش یک خط یکی از دلایل این امر است، اما سخت‌ترین خطوط در آموزش نستعلیق و ثلث است و هر دو از خطوط رایج هستند و در قیاس با آنها دیگر خطوط مانند تعلیق و کوفی به دشواری نیست که به دنبال آن نمی‌روند، بلکه استادی برای آموزش آنها وجود ندارد و یا اگر هست، بسیار کم هستند و بعد از اینکه من کتاب «خواجه اختیار منشی» را در سال ۹۶ چاپ کردم، یک موجی برای علاقه‌مندان تعلیق ایجاد شد و کلاس‌هایی به تازگی در این زمینه راه‌اندازی شده است. انجمن خویسان و یا هر نهاد دیگری، در صورتی که کلاس آموزش برای این خطوط برگزار کند، به سرعت طی یک دهه آن خط هم می‌تواند در کنار خطوط دیگر عرض اندام کند، یعنی نبود و استقبال نکردن سازمان‌ها و متولیان امر مهمترین علت فراموشی یک خط است.
وی درباره نقش اقتصاد هنر در این زمینه بیان کرد: اقتصاد هنر نقش کمی داشته است، زیرا خط کوفی ظرفیت خوبی دارد و در بسیاری از جشنواره‌ها و رویداد‌های خارج از ایران، هنرمندان ایرانی مانند استاد جزایری جوایزی را کسب کرده‌اند، اما، چون برای این خط آموزشی وجود ندارد و مدرکی هم ارائه نمی‌شود، از این رو تعداد هنرمندان آن نیز انگشت‌شمارند؛ به همین دلیل این هنرمندان برای متقاضیان خارج از ایران کار می‌کنند و به نظرم خط محقق و تعلیق هم چنین شرایطی را دارد، یعنی اگر در داخل کشورمان توجهی به این هنر نشان داده شود، هم اقتصاد بالایی خواهد داشت، زیرا تعلیق از نظر دیزاین و گرافیک از شکسته نستعلیق، کم ندارد و هنرمندان آن می‌توانند وارد عرصه جواهرسازی، منسوجات و دکوراسیون شوند و از خطی مانند تعلیق که مادر نستعلیق و شکسته نستعلیق است، متأسفانه از دوره قاجار تاکنون از آن غافل شده‌ایم و شاید در ۱۰۰ گذشته هیچ خوشنویسی این خط را به صورت جدی کار نکرده است، اما احیای دوباره این خط می‌تواند امکان اقتصادی برای یک گروه از خوشنویسان و هنرمندان ایجاد کند.
هنر جهان سوم، جهانی نمی‌شود
هنر جهان سوم، جهانی نمی‌شود، ما در کتاب تاریخ هنر جنسن که هزار صفحه است، بخش هند یا چین که هنرشان کم از ایران نیست و واقعاً کشور‌های غول هستند، هنر آنها در ۱۰ صفحه معرفی شده است، اما یک نقاش معاصر امریکایی در ۱۵ صفحه معرفی شه است، در مجموع، چون تاریخ‌نگاران هنر ایرانی یا آسیایی نیستند، این سهم را از بین بردهاندوی درباره دلایل جهانی نشدن خط نستعلیق بیان کرد: متأسفانه هنر جهان سوم، جهانی نمی‌شود، ما در کتاب تاریخ هنر جنسن که هزار صفحه است، بخش هند یا چین که هنرشان کم از ایران نیست و واقعاً کشور‌های غول هستند، هنر آنها در ۱۰ صفحه معرفی شده است، اما یک نقاش معاصر امریکایی در ۱۵ صفحه معرفی شه است، در مجموع، چون تاریخ‌نگاران هنر ایرانی یا آسیایی نیستند، این سهم را از بین برده‌اند و حتی در کتاب‌های تاریخ ادبیات جهان هم سهم لازم را نداریم، در حالی که اگر در این هنرها هم ضعفی داشته باشیم در ادبیات باید جزو پنج کشور نخست باشیم و این نشان می‌دهد ما کم کار کرده و آنها را معرفی نکرده‌ایم و هم غربی‌ها و اروپایی‌ها به عمد حق ادبیات و هنرهای ما را به جا نیاورده‌اند و این بی‌اعتنایی در بحث بازار جهانی هم مطرح است.
وی درباره مهاجرت هنرمندان خوشنویس از کشور گفت: با وجود اینکه خط ترکیه تغییر کرده، اما آنها مسابقات بین المللی در زمینه خوشنویسی برگزار می‌کنند که جوایز فوق‌العاده‌ای دارد و اگر همان جایزه در ایران برگزار می‌شود و یک سکه به نفر اول می‌دهند، در ترکیه ۲۰ برابر آن است و از طرفی هم در این مسابقات، رئیس جمهور ترکیه حضور دارد و یا با حضور در آتلیه اثر خریداری می‌کند که این نوع استقبال و دیده شدن هنرمندان مشخص می‌شود که مدار تصمیم‌گیری دولتی بر رعایت خوشنویسی در ترکیه است و با وجود اینکه ممکن است بسیاری از مردم نتوانند آن را بخوانند، اما تولید همه محصولات خوشنویسی مانند مرکب، کاغذ ابری، کتاب‌ها و ... در ترکیه انجام می‌شود و در این کشور بیش از کشور ما کتاب خوشنویسی منتشر می‌شود و این عجیب است، در حالی که خط همان خط رسمی ماست و سابقه خوشنویسی ما از ترکیه بیشتر است، اما آنها عزم خود را جزم کرده‌اند که این هنر را مورد توجه قرار داده و هر کتابی در این زمینه را به دو یا چند زبان ترجمه می‌کنند که ما آن را انجام نمی‌دهیم و حدی از خوشنویسی را تعریف کرده‌اند که وقتی هنرمند ایرانی آن را می‌بیند که چند نفر از شاگردان من جزو آنها بودند، رغبت می‌کند که به ترکیه برود و مشغول فعالیت شود.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیاممنبع: ایکنا
کلیدواژه: خوشنویس پژوهشگر هنرمند کتابت قرآن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۶۵۵۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عضو انجمن اقتصاددان ایران: سنگینی بار عدم پرداخت بدهی گازی پتروشیمی ها بر دوش مردم عادی است
ایمان زنگنه، استاد دانشگاه و عضو انجمن اقتصاددانان کشور در خصوص بدهی گازی پتروشیمی ها به دولت و لزوم تسویه آن تصریح کرد: با توجه به شرایط تحریمی که در آن به سر می بریم و اینکه دولت به لحاظ منابع مالی در مضیقه است، اهمیت دارد که درآمدهای دولت تأمین شود تا بتواند به تعهداتش برای اداره کشور عمل کند.
وی ادامه داد: دولت همواره تلاش کرده است که خوراک را با قیمت مناسب در اختیار پتروشیمی ها قرار دهد. در حالی که پتروشیمی ها گاز را با قیمت یارانه ای در اختیار می گیرند، انتظار می رود که همراهی لازم را با دولت داشته باشند و تسویه بدهی خود را انجام دهند.
عضو انجمن اقتصاددانان ایران خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی هلدینگ های بزرگ پتروشیمی نسبت به پرداخت بدهی گازی خود به دولت بی اعتنا هستند. این موضوع دولت را در انجام وظایفش با مشکل مواجه می کند.
زنگنه گفت: انجام تعهدات دولت از جمله پرداخت یارانه نقدی، یارانه نان و توسعه صنعت نفت در گروی تأمین درآمدهای دولت است. اگر دولت نتواند این درآمدها را در اختیار داشته باشد، با کسری بودجه مواجه می شود.
وی ادامه داد: کسری بودجه به معنای روی آوردن دولت به استقراض از بانک مرکزی است. تمامی این روندها در نهایت به ضرر مردم است. زیرا مردم عادی باید تورم را تحمل کنند. در حالی که پتروشیمی های بزرگ که گاز یارانه ای دریافت می کنند و محصولات شان را در بازارهای بین المللی به فروش می رسانند، حاضر نیستند بدهی گازی خود را بپردازند.
عضو انجمن اقتصاددانان ایران خاطرنشان کرد: این اصلاً قابل قبول نیست که پتروشیمی ها به قیمت بالا بردن تورم و اعمال فشار بر مردم از دادن بدهی گازی خود به دولت اجتناب کنند.
زنگنه گفت: لازم است موضوع بدهی پتروشیمی ها به دولت به نحوی حل و فصل شود تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری به عمل آید. در غیر این صورت، دولت نمی تواند به تعهداتش عمل کند و با کسری بودجه روبرو می شود.
وی ادامه داد: کسری بودجه دولت، فقط موضوع دولت نیست. اثرات آن بر تمام کشور خواهد بود و مردم از آن متضرر می شوند. دولت نگاه ویژه ای به صنعت پتروشیمی کشور دارد. به دلیل اینکه محصولات این بخش قابلیت تحریم پذیری کمتری دارد و صادراتش آسان است. در این شرایط، لازم است پتروشیمی ها نیز به تعهدات مالی شان به درستی عمل کنند و با دولت همراهی لازم را داشته باشند.
زنگنه تأکید کرد: شاید یکی از دلایلی که پتروشیمی ها دیون گازی خود را به دولت پرداخت نمی کنند، این است که به لحاظ مدیریتی ضعف دارند و نمی توانند آنقدر سودآور باشند که به تعهداتشان عمل کنند. همچنین ممکن است شفاف نبودن مسائل مالی آنها شرایطی به وجود آورده است که هزینه هایشان بالا رفته و نمی توانند تعهداتشان را بپردازند. به هر ترتیب، نیاز است که پتروشیمی ها دیون گازی خود را به دولت پرداخت کنند تا دولت نیز بتواند به وظایفش عمل کند.
روابط مالی دولت با پتروشیمی ها همواره مورد انتقادات بسیاری بوده است. برخی کارشناسان به ارائه گاز با قیمت کمینه به پتروشیمی ها انتقاد دارند. آن ها معتقدند، اگرچه دولت نهایت همکاری را با پتروشیمی ها دارد و به آن ها خدمات می دهد، این صنایع به وظایف خود در مقابل دولت، مردم و کشور عمل نمی کنند.
شاهد ادعای این دسته از کارشناسان، همین بدهی 60 هزار میلیارد تومانی پتروشیمی ها به دولت است. این صنایع با امتناع از تسویه بدهی گازی خود به دولت مشکل ساز شده اند. به نحوی که دولت برای انجام وظایفش با محدودیت مالی روبرو شده است.
به زعم کارشناسان، عدم پرداخت بدهی گازی پتروشیمی ها به این معناست که مشکلات ناشی از کم کاری هلدینگ های ثروتمند و بزرگ کشور در پرداخت بدهی هایشان به دولت بر دوش مردم گذاشته است.
به زعم آنان، عدم پرداخت بدهی گازی پتروشیمی ها به منزله دامن زدن به کسری بودجه دولت است که استقراض از بانک مرکزی و تورم را به دنبال خواهد داشت.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان